Opowiadanie niewypowiadalnego, czyli „MONOTEATR: o wolności!”

Schyłek jesieni 2020 roku wypełniły w TwO silne emocje dzięki festiwalowi „MONOTEATR: o wolności!”, w którym hasło tytułowe spajało rozmaite wątki tworzące gęstą sieć myślową i artystyczną. Temat przewodni pozwolił zbudować mentalny most, łączący różne, bardzo osobiste narracje, na którym „spotkali” się artyści z widzami. Dzięki doskonale zagranym, wyrazistym historiom, projekt prowokował wielowątkową dyskusję nad istotą wolności w wymiarze jednostkowym i zbiorowym.

Gdyby chcieć opisać festiwal jednym pytaniem, brzmiałoby ono: „Jak opowiedzieć niewypowiadalne?”. Prezentowane spektakle traktowały m.in. o Shoah, o stracie, strachu i odwadze, dotykały problematyki dyktatury, zbrodni, traumy, uwikłania we wrogie systemy, repatriacji i utraconej tożsamości oraz ceny płaconej za gesty sprzeciwu lub za uniknięcie zagłady. Wysłuchaliśmy jedenastu intensywnych i głęboko poruszających historii, często intymnych, wypartych z pamięci, wstrząsających. Wszystkie narracje łączyły się w poruszając dialog, na długo zapadający w pamięć i tworzący pomost pomiędzy przeszłością a współczesnością. Po każdym spektaklu zapraszaliśmy na otwarte spotkania z artystami w formie webinarium, które poprowadzili prof. Katarzyna Flader-Rzeszowska oraz dr Tomasz Miłkowski. Formuła festiwalu musiała ewoluować zgodnie z narastającymi obostrzeniami dyktowanymi pandemią, mamy jednak nadzieję że dzięki wysokiej jakości realizowanej transmisji na żywo udało się stworzyć naszym widzom warunki do recepcji podobnej do tej w teatrze, a niejednokrotnie otworzyć furtkę do większej skali wrażeń.

Dodatkowym elementem projektu była otwarta debata „o wolności!” która odbyła się w formie webinaru. Jej uczestnicy podkreślali, że wolność wpisana jest immanentnie w formę monodramu, zrodzoną z potrzeby niezależności, niepodległą wpływom i nakazom. Podczas 1,5 godzinnej debaty była mowa o bardzo różnych aspektach festiwalu, m.in. o bohaterach „urodzonych do wolności”, którym nie udało się jej zaznać, o samej możliwości i konieczności podejmowania tematu wolności w dzisiejszym świecie, ale także o wartości wyniesionej z ograniczeń. Opierając się na spostrzeżeniach wygłoszonych przez uczestników, prezentowane spektakle ze sobą „rozmawiały” – opowiedziane w świeżym kontekście, okazały się zupełnie nową, silnie oddziałującą na odbiorcę całością.

Całość debaty można obejrzeć na YouTube:

Festiwal dofinansowano ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa” oraz ze środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19.